Transcript Kapittel 4 Førestellingar om det norske Læreplanen seier at du skal kunne • forklare korleis ulike førestellinger om det norske blei skapte i sentrale.

Kapittel 4
Førestellingar om det norske
Læreplanen seier at du skal kunne
• forklare korleis ulike førestellinger om det norske blei skapte
i sentrale tekstar frå 1800 til 1870
• forklare korleis litteratur og andre kunstuttrykk i og utanfor Noreg
har påverka kvarandre dei siste hundreåra
• lese eit utval av sentrale norske tekstar frå mellomalderen og fram
til 1870 i original språkdrakt og reflektere over språk og innhald
Tema vg2
1
Kunstnaren har teke to fotografi av eit bilete av målaren Lars Hertervig. Blitsen
frå fotoapparatet speglar seg i bileta, slik at det blir ein slags kommentar til det
romantiske biletet.
Mari Slaatelid (f. 1960): Romantic Backdrop with a Flash No 1 og No 2, 2003
2
Førestellingar om det norske
Læreplanen seier at elevane skal kunne
• forklare korleis ulike førestellingar om det norske
blei skapte i sentrale tekstar frå 1800 til 1870
Tema vg2, kap 4
3
Førestellingar om det norske
Johan
Christian
Dahl (1788–
1857): Bjerk
i storm,
1849
Svein
Rønning (f.
1946):
Samtale,
1979
Dette er eit døme til på samtidskunst som kommenterer
nasjonalromantisk kunst. Her er kommentaren ikkje så
subtil, med kraftige overstrykingar og målingsflekker
spreidde utover. Det kvite i framgrunnen kan minne om
halsen på eit strengeinstrument.
Tema vg2, kap 4
4
Førestellingar om det norske
Kva er ein nasjon?
Svar: Det er ei gruppe menneske som blir oppfatta som og
føler seg som ein einskap.
To tradisjonelle oppfatningar:
a Ein plikt- og rettsfellesskap
• ideal fra opplysningstida og den franske revolusjonen
• alle i landet skal vere frie, likestilte og ha visse rettar
• yte noko til gjengjeld (til dømes respektere lovene i
landet)
Tema vg2, kap 4
5
Førestellingar om det norske
b Ein kulturfellesskap
• tysk romantisk tradisjon
• ei gruppe menneske som i hovudsak har
- det same språket
- den same religionen
- ei felles historie
- ei oppfatning av at dei høyrer saman
Tema vg2, kap 4
6
Førestellingar om det norske
Grunnlova
• demokratisk
• maktfordelingsprinsippet
• symbol på norsk
fridom/sjølvstende
• medborgarlege rettar
• kulturfellesskap
• tru på politiske
institusjonar
Oscar Wergeland (1844–1910): Riksforsamlingen på
Eidsvoll, 1885
Tema vg2, kap 4
7
Førestellingar om det norske
Naturen
• nasjonalt symbol
(stordom)
• romantisk
naturdyrking
• ulik naturen i
Danmark
• samanheng mellom
naturen og
folkekarakteren?
Torbjørn Rødland (f. 1970):
I et norsk landskap 18, 1995
Tema vg2, kap 4
8
Førestellingar om det norske
Språket
• dansk skriftspråk?
• norsk skriftspråk?
– fornorske
– skape eit nytt språk
• to språk –
ingen nasjon?
P.A. Munch, H. Wergeland, Ivar Aasen
og Arne Garborg
Tema vg2, kap 4
9
Førestellingar om det norske
Frå utgravinga av Osebergskipet
Hamar Olympiahall
Historia
•
•
•
•
•
trekkje linjene tilbake til mellomalderen
vise historisk kontinuitet
folkekarakter
odelsbonden
innvandringsteori
Tema vg2, kap 4
10
Førestellingar om det norske
Diktinga
• nasjonsbyggjande
• linjer til eldre litteratur
• val av motiv
• idyllisering
• naturromantikk
• folkekarakteren
Jørgen Moe, J.S. Welhaven,
Bj. Bjørnson og H. Ibsen
Tema vg2, kap 4
11
Førestellingar om det norske
Hans Gude
(1825–1903):
Høyfjell i
soloppgang, 1854
Kva blir oppfatta som norsk i dag?
• «Mellom bakkar og berg» anno 1854
Tema vg2, kap 4
12
Førestellingar om det norske
Anne Katrine Dolven f.1953):
1.15 am South, 2003
Kva blir oppfatta som norsk i dag?
– «Mellom bakkar og berg» anno 2003
Tema vg2, kap 4
13
Biletliste
side 2
© Mari Slaattelid / BONO 2008
Mari Slaattelid (f. 1960): Romantic
Backdrop with a Flash No 1 og No 2,
2003
side 4
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/c
ommons/6/6d/ICDahl%2C_Bjerk_i_stor
m.jpg
Johan Christian Dahl (1788–1857):
Bjerk i storm, 1849
side 4
høgre
© Svein Rønning / BONO 2008
Svein Rønning (f. 1946): Samtale,
1979
side 7
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/c
ommons/e/ed/Eidsvoll_riksraad_1814.jp
eg
Oscar Wergeland ( 1844–1910):
Riksforsamlingen på Eidsvoll, 1885
side 8
© Torbjørn Rødland / BONO 2008
Torbjørn Rødland (f. 1970): I et
norsk landskap 18, 1995
side 9
(ingen kreditering)
P. A. Munch, Henrik Wergeland, Ivar
Aasen og Arne Garborg
side 10
Kulturhistorisk Museum, Universitetet i
Oslo
Frå utgravinga av Oseberg-skipet i
Vestfold i 1904
side 10
høgre
Scanpix / Hans Brox
Hamar Olympiahall fra 1992
Jørgen Moe, Johan Sebastian
Welhaven, Bjørnstjerne Bjørnson og
Henrik Ibsen
side 11
side 12
Nasjonalmuseet for kunst, arkitektur og
design, Nasjonalgalleriet / foto: Jacques
Lathion
Hans Gude (1825–1903): Høyfjell i
soloppgang, 1854
side 13
Galleri MGM / © Anne Katrine Dolven /
BONO 2008
Anne Katrine Dolven (f. 1953): 1.15
am South, 2003
Tema vg2, kap 2
14