Transcript คลิกที่นี่
้ โรคสมาธิสน ั ADHD Attention Deficit Hyperactive Disorder นาเสนอโดย พญ.นันทิยา จีระทร ัพย ์ จิตแพทย ์เด็กและวัยรุน ่ โรงพยาบาลพระศรีมหาโพธิ ์ 21 พฤษภาคม 2553 ข้อมู ลประกอบการนาเสนอ ้ เนื อหาบางส่ วนได ้จากสไลด ์ผลงาน ของ รศ.นพ.ชาญวิทย ์ พรนภดล สาขาวิชาจิตเวชศาสตร ์เด็กและ วัยรุน ่ คณะแพทยศาสตร ์ศิรริ าช ้ โรคสมาธิสน ั คืออะไร ความผิดปกติของสมอง ่ า (neuropsychiatric disorder) ทีท ให้เด็กมีความบกพร่องของสมาธิ และความสามารถในการควบคุม ต ัวเอง ้ั (inattentiveness) - สมาธิสน - ซน (hyperactivity) - หุนหันพลันแล่น ้ อยแค่ไหน พบโรคนี บ่ - 3-5% ของเด็กวัยเรียน - เด็กผู ช ้ ายจะมีอาการซน , หุนหันพลัน แล่น และก่อให้ เกิดปั ญหาพฤติกรรมบ่อยกว่า เด็กผู ห ้ ญิง - อาการขาดสมาธิ พบได้บ่อยพอๆกันทัง้ ในเด็กชาย และเด็กหญิง ่ ่ สิงทีครูมก ั จะเขียนในสมุดพก ้ั • ไม่คอ ่ ยตงใจเรี ยน • ขาดความร ับผิดชอบ ขาด ระเบียบวินย ั • ชอบคุยในห้องเรียน • ขาดความรอบคอบ ทางานไม่ เรียบร ้อย • วอกแวกง่ าย ต้องคอยกระตุน ้ บ่อยๆ การวินิจฉัย • กลุ่มอาการขาดสมาธิ 1. ไม่มส ี มาธิ 2. ไม่รอบคอบ ทางานผิดพลาด สะเพร่า ้ 3. ขาดความตังใจเวลาท างาน 4. ดู เหมือนไม่ฟังเวลาพู ด 5. ทางานไม่เสร็จ ไม่มรี ะเบียบ 6. วอกแวกง่ าย 7. หลงลืม 8. ทาของใช้สว ่ นตัวหายเป็ นประจา ่ ่ องใช้ความคิด 9. หลีกเลียงงานที ต้ • กลุ่มอาการซนอยู ่ไม่นิ่ง 1. ยุกยิก อยู ่ไม่สุข ่ ่ง 2. ชอบลุกจากทีนั ่ ปี นป่ าย, เล่นโลดโผน 3. วิง, 4. ไม่สามารถเล่นหรืออยู ่เงียบๆได้ เล่นเสียงดัง ้ 5. พลังงานเหลือเฟื อ ซนมากตังแต่ ่ ตืนนอนจน เข้านอน 6. พู ดมาก พู ดไม่หยุด กลุ่มอาการหุนหันพลันแล่น 1) โพล่งคาตอบออกมาก่อน คาถามจบ 2) ใจร ้อน รอคอยอะไรไม่คอ ่ ยได้ 3) ชอบพู ดแทรกขณะผู อ ้ นก ื่ าลัง พู ดอยู ่ • อาการเกิดก่อนอายุ 7 ปี ส่วนใหญ่ จะเห็นช ัดเจนในช่วงอายุ 3-6 ปี • อาการต้องแสดงออกให้เห็นช ัดเจน ่ าน ในหลาย ๆ สถานที่ เช่น ทีบ้ ่ และทีโรงเรี ยน สาเหตุ • ความไม่สมดุลของสารเคมี ในสมอง (Dopamine&Norepinephrine ่ turnover ตากว่ าปกติ ) • กรรมพันธุ ์ ่ • สิงแวดล้ อม ่ ดๆเกียวกับโรคสมาธิ ่ ้ั ความเชือผิ สน ้ั เพราะเขาดู ทวี ี • “ลู กไม่น่าเป็ นสมาธิสน เล่น com. เล่นวิดโี อเกม ได้นานเป็ น ่ั ชวโมงๆ ” ่ • “ลู กเขาเล่นของเล่นทีเขาชอบได้ ตง้ั นาน” • “เด็กซนเป็ นเด็กฉลาด” ้ • “เขาก็เป็ นแค่เด็กซนๆคนหนึ่ งเท่านัน” ่ั ้ั เป็ นแค่แฟชนอย่ างหนึ่ ง • “โรคสมาธิสน ของสังคม” ้ั แพทย ์สามารถวินิจฉัยโรคสมาธิสนได้ อย่างไร • รวบรวมประวัติอย่างละเอียด (จากครู และผู ป ้ กครอง) • ตรวจร่างกาย การมองเห็น การได้ ยิน • ตรวจความจา สมาธิ ความสามารถ ในการวิเคราะห ์ • ไม่มก ี ารทดสอบทางห้องปฏิบต ั ก ิ าร ่ ในการวินิจฉัย หรือ เอ็กซเรย ์ทีใช้ การร ักษา ้ การปร ับพฤติกรรม + ปร ับวิธก ี ารเลียงดู ่ การปร ับสิงแวดล้ อมของเด็ก การปร ับการเรียนการสอน การใช้ยา ่ ผลดีทสุ การร ักษาทีได้ ี่ ด คือ การ ผสมผสานหลายๆวิธเี ข้าด้วยกัน วิธเี สริมสร ้างทักษะการเรียน ้ั ให้เด็กสมาธิสน...เทคนิ ค สาหร ับครู /อาจารย ์ ้ั ท ่ าให้ ปั ญหาของเด็กสมาธิสนที เรียนได้ไม่ด ี • • • • • เหม่อ ใจลอย ไม่สนใจเรียน วอกแวกง่ าย อู ้ ยืดยาด เฉื่ อย ทางานช้า ทางานไม่เสร็จ หลงลืมง่ าย ขาดการวางแผนล่วงหน้า ทางานชุย ่ ทางานไม่เรียบร ้อย สะเพร่า ้ั ท ่ าให้ ปั ญหาของเด็กสมาธิสนที เรียนได้ไม่ด ี • แบ่งเวลาไม่เป็ น • ขาดระเบียบ • ไม่อดทน ล้มเลิกง่ าย ่ • หลีกเลียงการท าการบ้าน ่ • หลีกเลียงการทบทวน อ่านหนังสือ วิธแ ี ก้ปัญหาเหม่อ ใจลอย วอกแวกง่ าย ่ ่งให้เหมาะสม ลดสิงที ่ จะท ่ • จัดทีนั าให้ วอกแวก ่ • ตกลงวิธเี ตือนกับเด็ก หลีกเลียงการ ่ อยๆ เรียกชือบ่ ้ • สอนให้เร ้าใจ สนุ ก ทาเนื อหาให้ น่ าสนใจ น่ าติดตาม ่ • สลับให้เด็กได้มก ี ารเคลือนไหวบ้ าง • • • • • • วิธแ ี ก้ปัญหาอู ้ ยืดยาด เฉื่ อย ทางานช้า ทางานไม่เสร็จ กาหนดเวลา สร ้างแรงจู งใจ ่ นงานกับเด็ก เริมต้ ่ ่ มนวล ใช้การสัมผัสทีนุ ้ แบ่งงานเป็ นส่วนเล็กๆ พักสันๆบ่ อยๆ ให้เวลาทางานนานกว่าเด็กปกติ วิธแ ี ก้ปัญหาหลงลืมบ่อย ่ ช ัดเจน ทาเป็ นเอกสารให้เด็ก • เขียนคาสังให้ ทบทวน ้ อยๆ • ให้เด็กทบทวนคาสัง่ หรือเนื อหาบ่ ่ • มีวธ ิ เี ตือนความจาทีเหมาะสม เช่น ป้ าย, ิ าปลุก post-it, นาฬก • มีตารางกากับ ฝึ กบ่อยๆให้เคยชิน • ฝึ กให้เด็กรู ้จักการทา check-list • อนุ ญาตให้เด็กใช้อป ุ กรณ์บน ั ทึกเสียง วิธแ ี ก้ปัญหาการขาดการ วางแผนล่วงหน้า • สอนให้เด็กรู ้จักใช้ planner • ฝึ กให้เด็กหยุดตัวเอง...คิดก่อนทา วิธแ ี ก้ปัญหาการแบ่งเวลาไม่เป็ น • สอนให้เด็กรู ้จักการ “กะ” เวลา ฝึ ก บ่อยๆ เล่นเป็ นเกม • บันทึกเวลาการทางานของตัวเอง ่ าก ับแต่ละ • ทาตารางเวลาเพือก กิจกรรม • สอนให้ย่อยงาน แล้วกาหนดเวลาการ ทางานแต่ละส่วน วิธแ ี ก้ปัญหาการแบ่งเวลาไม่เป็ น ิ าปลุก, timer • สอนให้รู ้จักใช้นาฬก ่ • เตือนเด็กล่วงหน้าถึงเวลาทีเหลื อ • สอนให้ทา “to do list” • Weekly, Monthly Planner วิธแ ี ก้ปัญหาขาดระเบียบ • สอนให้เด็กใช้แฟ้มเจาะรู สาหร ับเก็บ เอกสาร • สอนให้เด็กทาป้ ายติดบนแฟ้ม, หนังสือ, ่ สิงของ ่ กดู รู ้ • ป้ ายควรเป็ นรหัสสี หรือตัวเลขทีเด็ และเข้าใจง่ าย ่ องทา, • มีแฟ้มสาหร ับใส่การบ้านทีต้ ่ าเสร็จแล้ว, การบ้านทีต้ ่ องส่ง การบ้านทีท วิธแ ี ก้ปัญหาขาดระเบียบ • สอนให้เด็กจัดโต๊ะเรียนทุกวันก่อนกลับ บ้าน จัดกระเป๋ านักเรียนทุกวันก่อนนอน • เลือกใช้กล่องดินสอ, กระเป๋ านักเรียนที่ แบ่งเป็ นช่องๆไว้แล้วอย่างเป็ นระเบียบ • จัดห้องเรียนให้เป็ นระเบียบ เป็ นตัวอย่าง ่ นระเบียบให้ หรือหาตัวอย่างของเด็กทีเป็ เด็กได้เลียนแบบ การร ักษาทางเลือก (Alternative Treatments) • กีฬา การละเล่น ดนตรี ศิลปะ • กิจกรรมบาบัด (Occupational Therapy), Sensory Integration (SI) Training • การฝึ กสติ นั่งสมาธิ • Neurofeedback (EEG, HEG Biofeedback) • Interactive Metronome (IM) Training การละเล่นไทย งานบ้าน กิจกรรม...การละเล่น...กีฬา...ศิลปะ...ดนตรี... กิจกรรม...การละเล่น... กีฬา...ศิลปะ...ดนตรี... กิจกรรม...การละเล่น...กีฬา...ศิลปะ...ดนตรี... กิจกรรม...การละเล่น... กีฬา...ศิลปะ...ดนตรี... กิจกรรม...การละเล่น...กีฬา...ศิลปะ...ดนตรี... กิจกรรม...การละเล่น... กีฬา...ศิลปะ...ดนตรี... ข้อคิดถึงพ่อแม่ผูม ้ ี หวัง.... • • • • • • • • วิธก ี ารเป็ นพ่อแม่เด็กสมาธิ ้ สั น เข้าใจ ให้กาลังใจตัวเอง และลู ก เข้าใจในอารมณ์ ความรู ้สึก ของลู ก (empathy) ยอมร ับ มีหวัง อดทน ่ พึงตัวเอง คบกัลยาณมิตร ้ สารวจจิต ผู เ้ ลียงต้ องมีสติ ฝึ กให้ต ัวเองและลู ก มองอะไรใน แง่ บวก วิธก ี ารเป็ นพ่อแม่เด็กสมาธิ ้ สั น ่ มี ่ ไม่ใช่สงที ่ ัง..แหละ • มีความสุขกับสิงที ิ่ หว • • • • • • ่ นให้ ้ ทาสิงนั ดท ี สุ ี่ ด ไม่ตามใจ ไม่โอ๋ ไม่ใจอ่อน ่ มองหาพรสวรรค ์ทีอาจซ่ อนเร ้นอยู ่ในตวั ลู ก เปิ ดโอกาสให้เด็กได้ทาอะไรด้วยตัวเอง กอดลู กทุกวัน ชมลู กบ่อยๆ ่ หลีกเลียงการตี หรือการทาโทษด้วยวิธท ี ี่ รุนแรง ่ คณ ให้เวลาทีมี ุ ภาพแก่ลูก ้ั หยุดบ่นซะทีได้มยคับ ...คุณแม่ ่ ผมเบือจะแย่ อยู ่แล้ว.... สู ตรแห่งความสาเร็จสาหร ับพ่อแม่เด็ก ้ั สมาธิสน • • • • • • • • ยอมร ับ ปร ับทัศนคติ เติมเต็มความร ัก ความเข้าใจ แสวงหาความรู ้ใหม่ๆ ปรึกษากัลยาณมิตร ่ หมันมองเด็ กในด้านบวก เปี่ ยมด้วยความหวัง ผนึ กกาลังในครอบคร ัว m ยาจะช่วยอะไรบ้าง • เด็กจะรู ้ว่าตัวเองมีคณ ุ ค่า และ สามารถ ทาอะไรให้สาเร็จได้ ้ ช่วยให้เด็กควบคุม • มีสมาธิยาวขึน, ตัวเองได้ดข ี น ึ้ • ทาให้เด็กดู สงบลง • ทาให้ผลการเรียนดีขน ึ้ ่ • ทาให้เข้ากลุ่มกับเพือนดี ขน ึ้ ้ อยลง • ดือน้ การร ักษาโดยการใช้ยา - Psychostimulant ได้แก่ Methylphenidate (Ritalin / Rubifen) m ผลข้างเคียงของยามีอะไรบ้าง ่ • เบืออาหาร ่ • คลืนไส้ มึนศีรษะ ปวดศีรษะ • นอนไม่หลับ ้ • อารมณ์ออ ่ นไหวง่ าย ขีใจน้ อย • หงุ ดหงิด ร ้องไห้ง่าย เจ้าน้ าตา กินยาไปนานๆ จะมีอ ันตรายกับ ้ เด็กมัย? ยาจะสะสมในร่างกายหรือเปล่า? ้ ย? ้ เด็กจะตัวเตียมั มีคนบอกว่าเด็กกินยาแล้วจะ “ซึม” จริงหรือไม่? เด็กจาเป็ นต้องร ับประทานยาไปนาน แค่ไหน? เด็กร ับประทานยาไปนานๆ มีโอกาสติด ยาหรือไม่? ่ ผิ ่ ดๆ ความเชือที ่ เกียวก ับการร ับประทานยาร ักษาสมาธิ ้ สัน ่ ทาให้เด็กโง่ ” • “กินยาแล้วสมองจะเสือม • “ยาจะเข้าไปกด ไปบีบสมอง” ๋ • “กินยาแล้วเดียวติ ดยา ต้องกินยาไป ่ เรือยๆ” • “กินยาแล้วเด็กจะไม่พยายามปร ับปรุง ่ ตัวเอง ต้องพึงยาตลอด” • “ยาเป็ นแค่การร ักษาตามอาการ เวลาไม่ หากไม่ได้ร ับการร ักษา ้ั เด็กสมาธิสนจะเป็ นอย่างไร การพยากรณ์โรค ่ 1/3 หายจากอาการ ADHD เมือโต ผ่านพ้นวัยรุน ่ ่ 1/3 ยังคงมี อาการ ADHD ทีรบกวน การเรียน,การทางาน,การเข้าสังคม ต่อเนื่ องจนถึงวัยผู ใ้ หญ่ 1/3 นอกจากจะมีอาการของ ADHD ่ ดข ่ ทีไม่ ี นแล้ ึ้ ว ยังมีผลกระทบทีตามมา เช่น alcoholism,SUD,Antisocial PD ่ าให้การดาเนิ นโรคแย่ลง ทีท Thank you… for your attention สวัสดีคะ่ คร็อก...ฟี ๊